Iran, dzisiaj utożsamiany głównie z restrykcyjnym islamem oraz narastającymi protestami przeciwko istniejącym zasadom, posiada bogatą historię, w której plakaty odgrywały istotną rolę jako potężne narzędzia propagowania różnorodnych ideologii. Stanowiły one wyraz ideologiczny w okresach rewolucji, konfliktów i przemian społecznych.
W naszym artykule pragniemy przenieść czytelników w fascynujący okres historii Iranu, kiedy to ten kraj zaczerpywał inspirację z Zachodu. W tych latach kobiety miały swobodę uczestniczenia w edukacji i wyrażania swoich przekonań, nie będąc narażonymi na ryzyko represji obyczajowych. To były czasy, gdy na ulicach Iranu zamiast tradycyjnych burek dominowały minispódniczki.W naszym artykule przybliżymy unikalny okres w historii Iranu, w którym ewoluujące wartości i wpływy kulturowe wyraźnie kształtowały społeczeństwo, rzucając nowe światło na oblicze tego kraju.

Iran – geneza zachodnich inspiracji na plakatach

Plakaty reklamowe zawsze są odzwierciedleniem kultury, otoczenia, a nawet polityki w państwie, gdzie pełnią role nośników informacji. Doskonałym przykładem tej zasady jest Iran, w którym historia rewolucji sięga 1953 roku. Wówczas amerykańskie i brytyjskie służby specjalne wywołały zamach stanu w celu uniknięcia nacjonalizacji przemysłu naftowego. Od tego czasu rządy objął Mohamad Reza Pahlawi, który priorytetowo traktował stosunki z USA i rozpoczął tzw. „białą rewolucję” – zapoczątkowano walkę z analfabetyzmem, kobiety otrzymały prawa wyborcze oraz inne swobody. Odzwierciedlenie zmian w tym czasie można zauważyć na różnego rodzaju irańskich plakatach reklamowych z tego okresu.

Zmierzch wolności irańskich plakatów

Od okresu wcześniej wspomnianej białej rewolucji, która dała początek zacieśnienia stosunków amerykańsko – irańskich aż do przewrotu władzy w 1979 roku, Iran był monarchią konstytucyjną. Przewrót spowodowany był rzekomo niezadowoleniem z ówczesnych rządów – biednych mieszkańców, uczonych religijnych oraz klas bazarowych. Wskutek tego wydarzenia powstała Islamska Republika Iranu. Zmiany nastąpiły także w przekazie plakatów. Wówczas zaczęły one służyć jako środki mobilizacji i komunikacji podżegające do rewolucji, oraz m.in. wojny irańsko-irackiej (1980-88). Bardzo popularną tematyką w irańskich plakatach politycznych aż do obecnych czasów
jest „oczernianie zachodu”.

Plakaty w Iranie – walka o wolność 2022

Mimo wciąż „antyzachodniej” narracji rządu, coraz więcej irańskich obywateli zaczęło tęsknić za czasami swoich rodziców i dziadków, za równymi prawami oraz swobodami. Protesty, które znacznie nasiliły się od października 2022 roku, stały się regularnym elementem irańskiej codzienności. Obecnie główną tematyką irańskich plakatów są ofiary systemu politycznego, hasła przeciwko władzy, a nawet „zmartwychwstała miłość” do Ameryki. Czyżby szykowała się kolejna rewolucja obyczajowa? Ostatnie wydarzenia zmierzają do obalenia obecnych rządów, a także zwróciły oczy całego świata na Iran.