Iran to państwo, które obecnie kojarzy się z restrykcyjnym islamem, ale też coraz częstszymi protestami, mającymi na celu obalenie obecnych zasad. Plakaty od zawsze były skutecznym narzędziem do rozpowszechniana różnych przesłań ideologicznych w okresach rewolucji, wojen itp. W naszym artykule przedstawimy szereg plakatów reklamowych z czasów, kiedy Iran inspirował się Zachodem, kobiety mogły studiować i bez żadnego ryzyka obyczajowego demonstrować swoje poglądy, a zamiast burek nosiły minispódniczki.
Iran – geneza zachodnich inspiracji na plakatach
Plakaty reklamowe zawsze są odzwierciedleniem kultury, otoczenia, a nawet polityki w państwie, gdzie pełnią role nośników informacji. Doskonałym przykładem tej zasady jest Iran, w którym historia rewolucji sięga 1953 roku. Wówczas amerykańskie i brytyjskie służby specjalne wywołały zamach stanu w celu uniknięcia nacjonalizacji przemysłu naftowego. Od tego czasu rządy objął Mohamad Reza Pahlawi, który priorytetowo traktował stosunki z USA i rozpoczął tzw. „białą rewolucję” – zapoczątkowano walkę z analfabetyzmem, kobiety otrzymały prawa wyborcze oraz inne swobody. Odzwierciedlenie zmian w tym czasie można zauważyć na różnego rodzaju irańskich plakatach reklamowych z tego okresu.
To nie są amerykańskie plakaty filmowe. To są irańskie reklamy kinowe w latach 60/70-tych | źródło https://mubi.com/notebook/posts/movie-poster-of-the-week-iranian-cinema-of-the-60s-and-70sSofia Loren i Brigitte Bardot? Nie, to są perskie piękności na irańskich plakatach reklamowych z lat 70-tych | źródło: https://www.mdig.com.br/index.php?itemid=36302Krótkie szorty, „odważne pozy damsko-męskie na irańskich plakatach nie były niczym zakazanym do końca lat 70-tych | źródło: https://www.repubblica.it/esteri/2015/12/17/foto/irriconoscibile_iran_il_look_delle_donne_negli_anni_70-129608404/1/Irańska reklama Avonu z późnych lat 60-tych | źródło: https://pl.pinterest.com/pin/535154368232778298/Reklama bielizny w Iranie z lat 70-tych | źródło: https://pl.pinterest.com/pin/130745195423249100/
Zmierzch wolności irańskich plakatów
Od okresu wcześniej wspomnianej białej rewolucji, która dała początek zacieśnienia stosunków amerykańsko – irańskich aż do przewrotu władzy w 1979 roku, Iran był monarchią konstytucyjną. Przewrót spowodowany był rzekomo niezadowoleniem z ówczesnych rządów – biednych mieszkańców, uczonych religijnych oraz klas bazarowych. Wskutek tego wydarzenia powstała Islamska Republika Iranu. Zmiany nastąpiły także w przekazie plakatów. Wówczas zaczęły one służyć jako środki mobilizacji i komunikacji podżegające do rewolucji, oraz m.in. wojny irańsko-irackiej (1980-88). Bardzo popularną tematyką w irańskich plakatach politycznych aż do obecnych czasów jest „oczernianie zachodu”.
Plakat promujący „Islamską Republikę Irańską ”z 1979 roku | źródło: https://www.researchgate.net/figure/1-A-mural-of-1980s-90s-in-Iran-Hijab-A-shell-for-a-pearl-From-authors-collection_fig1_322988267Od 1979 roku irańskie kobiety na plakatach reklamowych były przedstawiane głównie w roli „matki” lub „opiekunki domu”. Konserwatywne stroje zasłaniały wszystko z wyjątkiem twarzy i dłoni | źródło: https://iranwire.com/en/society/61057/Irański plakat z lat 80-tych „oczerniający” Amerykę | źródło: https://www.lib.uchicago.edu/collex/exhibits/graphics-revolution-and-war-iranian-poster-arts/demonizing-enemy/Chomeini (przywódca Iranu w latach 1979-1989) przepędza władze Zachodu… | źródło: https://www.lib.uchicago.edu/collex/exhibits/graphics-revolution-and-war-iranian-poster-arts/demonizing-enemyWspółczesny plakat młodzieżowej irańskiej grupy opozycyjnej. Zaprezentowano na nim zdecydowane poparcie do Zachodu. | źródło https://www.huckmag.com/perspectives/activism-2/iran-liberal-youth-grassroots-revolution-activism
Plakaty w Iranie – walka o wolność 2022
Mimo wciąż „antyzachodniej” narracji rządu, coraz więcej irańskich obywateli zaczęło tęsknić za czasami swoich rodziców i dziadków, za równymi prawami oraz swobodami. Protesty, które znacznie nasiliły się od października 2022 roku, stały się regularnym elementem irańskiej codzienności. Obecnie główną tematyką irańskich plakatów są ofiary systemu politycznego, hasła przeciwko władzy, a nawet „zmartwychwstała miłość” do Ameryki. Czyżby szykowała się kolejna rewolucja obyczajowa? Ostatnie wydarzenia zmierzają do obalenia obecnych rządów, a także zwróciły oczy całego świata na Iran.
XXI wiek zapoczątkował zmiany w mentalności podejścia do roli kobiet w Iranie. Powyżej plakat z 2013 roku promujący zakładanie start-upów przez irańskie kobiety. Jest to zdecydowany krok w stronę oswobodzenia obyczajów irańskiej płci pięknej. | źródło: http://www.payvand.com/news/19/jan/1047.htmlIrańska reklama popularnego szamponu „Sunsilk” z 2018 roku. Modelka ma na sobie strój zakrywający wszystkie „kuszące” części ciała, jednak odważne barwy i wyrazista spinka przy hijabie, zdecydowanie kontrastują z zasadami irańskiego szariatu narzuconego przez władzę | źródło: https://9gag.com/gag/aD0GOjBZabójstwo Mashy Amini z powodu ubioru niedostosowanego do irańskiego reżimu, spowodowało falę protestów oraz zwróciło oczy całego świata na Iran | źródło: https://www.thecourier.com.au/story/7923448/iranian-community-plea-for-support-to-help-countrys-fight-for-freedom/Irańska grafika przedstawiająca kobietę, która swobodnie odkryła włosy przed irańskimi „służbami moralności” | źródło: https://www.artstation.com/artwork/o2vZQz
Pandemia koronawirusa zaskoczyła nas wszystkich, spowodowała zastój w wielu branżach, w tym także reklamowej. Jednak jak większość zdarzeń w historii …
Gdańsk w trosce o poprawę krajobrazu wprowadził regulacje dotyczące zmian w przestrzeni publicznej. Pierwsze tego rodzaju regulacje wprowadzono już w …