Plakaty reklamowe LOT-u na przestrzeni lat

LOT to nasza rodzima linia lotnicza, która w tym roku obchodziła znaczącą – 90 rocznicę funkcjonowania. Zasługuję na szczególną uwagę, ponieważ jest jedną z najstarszych linii przewoźników na świecie. Przez okres działalności LOT-u zostało stworzonych ponad 100 plakatów promujących loty tej linii. Autorami większości z nich byli doceniani na całym świecie członkowie Polskiej Szkoły Plakatu.

LOT – krótka historia polskich linii lotniczych

Polskie Linie Lotnicze LOT rozpoczęły swoją działalność 1 stycznia 1929 roku. Powstała ona w wyniku likwidacji wszystkich polskich prywatnych linii lotniczych na rzecz powstanie jednego państwowo-samorządowego przedsiębiorstwa o pierwotnej nazwie „Linie Lotnicze LOT Sp. z o.o.”, z bazą znajdującą się w Mokotowie.
Pierwszy rejs samolotem LOT-u został wykonany już 2 stycznia 1929 roku. W okresie przedwojennym komunikacja lotnicza w Polsce dynamicznie się rozwijała, a lot samolotem kojarzony był z niebywałym luksusem.
Na czas drugiej wojny światowej, polskie linie lotnicze zostały zawieszone, a tuz po niej wznowiły działalność. 30 września 1949 roku zgodnie z Zarządzeniem Ministra Komunikacji utworzone zostało przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Polskie Linie Lotnicze „LOT”. W ramach swojej działalności LOT prowadził także usługi agrolotnicze (opylanie lasów przeciwko szkodnikom leśnym, zwalczanie stonki ziemniaczanej). Większość samolotów w okresie PRL było pochodzenia radzieckiego.
W późnych latach 80 XX wieku LOT sukcesywnie zaczął wymieniać radziecką flotę samolotów na amerykańską. Ostatnie radzieckie samoloty wcielono w 1990 i 1991 roku (były zamówione wcześniej jeszcze przed ostateczną decyzją wymiany floty).
W 2012 roku LOT został dotknięty światowym kryzysem gospodarczym. Wzrost cen paliwa oraz rozwój tanich linii stał się poważnym zagrożeniem dla wielu przewoźników lotniczych. LOT ostatecznie pokonał kryzys.
Obecnie LOT sukcesywnie rozwija polaczenie, co jest możliwe m.in. dzięki pozyskiwaniu kolejnych samolotów. Do końca 2019 roku planowane jest powieszenie floty dreamlinerów (obsługujące rejsy dalekodystansowe) do 15 oraz oczekiwane przewozu ok. 10 milionów pasażerów. LOT oferuje 111 połączeń na trzech kontynentach. Niedawne zniesienie wiz do USA niezaprzeczalnie będzie mieć wpływ na zwiększenie liczby połączeń LOT-u.

Plakaty reklamowe LOT-u. Za co je uwielbiamy?

90 lat istnienia LOT-u przyczyniło się do powstania wielu naprawdę niezwykłych plakatów. Na szczególną uwagę zasługują w szczególności te, które powstały za czasów PRL. Dlaczego? Przede wszystkim wyszły one spod ręki niezwykłych grafików, należących do cenionej na całym świecie – Polskiej Szkoły Plakatu. Choć wydawać by się mogło, ze PRL-owskie czasy straszyły szarością i brakiem perspektyw dla żyjącego w tamtym okresie pokolenia, tworzone wtedy plakaty LOT-u tworzone zachwycały feerią różnorodnych barw i optymizmem. Być może autorzy utożsamiali Linie lotnicze Lot z ucieczką do lepszego świata? Wówczas podróżowanie kojarzyło się z niezwykłym luksusem – każdy wyjazd zagranicę wymagał specjalnej zgody władz oraz niemałych pieniędzy.

Historia plakatów promujących LOT sięga przełomu 1923 i 1924 roku. Wtedy powstał pierwszy plakat promujący Polską Linię Lotniczą Aero Lloyd, która była później jednym, z przedsiębiorstw, które przyłączyły się do LOT-u. Był on autorstwa Józefa Mehoffera, będącego jednego z najwybitniejszych artystów Młodej Polski. W wielu swoich pracach lubił kłaść specjalny nacisk na stroje, inspirowane ówczesną modą z krajów po których podróżował np. z Włoch, Niemiec. Pierwszy plakat LOT-u promował połączenie Gdańsk-Warszawa-Lwów. Szczególną uwagę przyciąga nie tyle co elegancja Pani, ale także mężczyzna w tle z urwanym skrzydłem. Być może to Anioł przetrącony przez samolot, a może celowo wpleciony motyw mitycznego Ikara? W każdym razie plakat przyciągał uwagę stonowaną, ale dobrze dobrana kolorystyką.

Pierwszym plakatem reklamowym, który promował Lot już jako państwowo-samorządowe przedsiębiorstwo powstał w 1929 r. Jego autorem był Tadeusz Gronowski-laureat wielu krajowych i zagranicznych nagród, uważany za jednego z pionierów nowoczesnego plakatu. Plakat promował trasę pomiędzy Bydgoszczą, Katowicami, Krakowem, Lwowem, Łodzią, Warszawą, Brnem, Gdańskiem i Wiedniem. Plakat jest czytelny, szczególną uwagę zwraca niebieskie tło i bociany, lecące w tym samym kierunku co samolot – czyżby miały zwiastować nowe kierunki np. do ciepłych krajów?

Po drugiej wojnie światowej, po wznowieniu działalności lotu powstał plakat promujący nie tyle, co ponowną działalność rodzimych linii, ale również odbudowaną Warszawę. Został stworzony przez Stanisława Łuczkiewicza. Na plakacie można zobaczyć nowoczesny samolot oraz odbudowana trasę W-Z.

Wiele plakatów LOT-u w latach 60 i 70tych zostały stworzone przez Janusza Grabiańskiego. Był on jednym z najpopularniejszych ilustratorów polskiego pochodzenia-ilustrował m.in. książki w 20 krajach na świecie. Został wyróżniony w wielu konkursach m.in. New York Times itp. Jego plakaty, które stworzył dla Lot-u można zauważyć „światową” i metaforyczną symbolikę m.in. plakat z globusem odpoczywającym na „paliwowych chmurkach” z samolotów. Jako pierwszy także stworzył plakat promujący nie tyle same samoloty i trasy, ale także personel samolotowy. Nam przypadł także do gusty plakat tego autora przedstawiający pieska w bagażu samolotowym. Kojarzy się z czymś przyjemnym, delikatnym i słodkim.

W 1973 roku wraz z otwarciem regularnych połączeń pomiędzy Warszawą, a Nowym Jorkiem i Montrealem. Jeden z plakatów promujący tego rodzaju trasy był zaprojektowany przez Edwarda Rysińskiego i grafika Zbigniewa
Malickiego w 1978 roku

Podczas stanu wojennego plakaty LOT-u nieco odeszły do lamusa i nie były tak wybitne jak w poprzednich dekadach. Oczywiście nie można odmówić im urody, jak np. plakatowi z okazji 60-lecia LOT-u, jednak brakuje w nim kolorowego, artystycznego pierwiastka jak i plakatom w poprzednich epokach.

Obecny plakat lotu z okazji 90 lecia linii nie można zaprzeczyć jest miły dla oka, ale w nim tak samo brakuje w nim kolorów i nieco fantazji jaka mieli autorzy z Polskiej Szkoły Plakatu w PRLU. Być może efekt minimalizmu spowodowany jest powszechnością lotów. Latanie już nikomu nie pobudza wyobraźni, stają się bardziej dostępne i powszechne niż klasyczne środki transportu.