Kontakt
Facebook
Plakaty w Polskiej Republice Ludowej służyły głównie do reklamowania utopijnych idei, usług, produktów, wydarzeń kulturalnych itp. Jednak i tak były pełne charyzmy. Ich główną funkcją było „wykrzykiwanie” treści w oczy widza. W tym celu stosowano różne zabiegi artystyczne, które dzięki wyrazistemu i mocnemu przekazowi odgrywały znaczącą rolę propagandową i informacyjną w różnych przestrzeniach życia codziennego. Propagandę w tamtych czasach można porównać do dzisiejszej kultury masowej. W PRLu mieliśmy plakaty propagandy, a dzisiaj mamy billboardy…
Początki plakatu PRL
Sztuki epoki PRLu narodziła się w 1945 roku wraz z początkiem rządów Komunistycznej Partii Robotniczej. Wówczas głównymi nośnikami propagandy stał się plakat – obok piosenki, filmu itp.
Plakaty z wczesnego okresu Polskiej Republiki Ludowej tworzono według sztywnej koncepcji socrealizmu, stylu wywodzącego się z ZSSR i pełniły funkcję wyłącznie propagandową. W metodzie tworzenia plakatów socrealistycznych nie było miejsca na eksperymenty twórcze i wyrażanie swobodnej treści artystycznej. To stało się przyczyną niechęci wielu artystów do sztuki tego rodzaju. Szczególnymi cechami plakatów tworzonych w tamtym okresie był trafiający do największej rzeszy ludzi – propagandowy, prosty przekaz. Przykładem typowo socrealistycznego plakatu jest powstały w 1949 roku plakat pt. „Młodzieży naprzód do walki o szczęśliwą socjalistyczną wieś polską”. Przedstawia on uśmiechniętą kobietę w mundurze Związku Młodzieży Polskiej siedzącą na traktorze marki John Deere . W taki sposób władze zachęcały kobiety do typowo robotniczych prac. Innym przykładem czystego socrealizmu jest kinowy plakat promujący film „Ostatni etap” z 1947 roku. Charakteryzuje się on typowo prostym przekazem-na pierwszy rzut oka widać, że film opowiada o obozie dla kobiet. Na plakacie przedstawiono złamany kwiat kojarzący się z kobietą na tle biało-czarnego pasiaka. Tematyka filmu również nie była przypadkowa, ponieważ miała na celu odwrócenie uwagi od jakichkolwiek przewinień ZSSR, obarczając winą nazistowskich Niemców za większość przewinień dokonanych podczas II wojny światowej.
„Odwilż” w sztuce czasów PRLu nastąpił po śmierci Józefa Stalina (1956 rok). Wówczas „sztuka polskiego plakatu” mogła odetchnąć od sztywnych, socjalistycznych reguł. „Polski plakat” w postalinowskiej Polsce pokazał jedno z lepszych oblicz tego gatunku, które do dzisiaj doceniane jest na arenie międzynarodowej.
Plakaty w PRLu. Czasy postalinowskie
Czasy postalinowskie okazały się rajem dla wielu artystów stołecznej Akademii Sztuk Pięknych. Właśnie z niej wywodzili się artyści, dzięki którym plakat zajął wysokie miejsce w panteonie grafiki użytkowej i zrobił karierę na rynku międzynarodowym. Z „Polskiej Szkoły Plakatu” wywodzą się takie nazwiska jak Lenica, Pągowski ,Świerzy, Fangor, Zamecznik, Tomaszewski, Starowieyski i wielu innych.
Tematyka plakatów z „Polskiej Szkoły” jest bardzo zróżnicowana. Wśród nich możemy znaleźć plakaty o tematyce politycznej, społecznej, kulturalnej. Charakteryzują się one różnorodną stylistyką-określaną jako sztukę symbolizującą niezależność i bystrość rozumu. Jednak wspólnym mianownikiem wielu dzieł jest ironia, nowatorskie liternitcwo, lapidarność oraz minimalistyczna forma.
